banner Histdept

Vmenu

แนะนำเอกสาร
รายงานการเมืองประจำเดือนระหว่าง พฤษภาคม 1931 (พ.ศ.2474) ถึงกันยายน 1941
(พ.ศ.2484) จากสถานอัครทูตสหรัฐอเมริกาประจำกรุงเทพฯ ไปยังกระทรวง การต่างประเทศ
กรุงวอชิงตัน ดี ซี.

รายงานการเมืองรายเดือน (Monthly Political Report-P.R.) เป็นรายงานสรุปเหตุการณ์เกี่ยวกับประเทศไทยในแต่ละรอบเดือน ซึ่งสถานอัครทูต สหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทยรายงานไปยังกระทรวงต่างประเทศ กรุงวอชิงตัน

แม้รายงานแต่ละเดือนเรียกชื่อรวมๆ ว่ารายงานการเมืองรายเดือน (Monthly Political Report-P.R.) แต่เนื้อหาภายในครอบคลุมความเป็นไปในไทยอย่างกว้างขวาง ตั้งแต่ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ระหว่างไทยกับมหาอำนาจต่างๆ เช่น สหรัฐอเมริกา อังกฤษ สภาพการณ์ทางการเมือง เช่น การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ภาวะทางเศรษฐกิจ จนถึงเรื่องราวทางสังคมต่างๆ ที่เกิดขึ้นในไทย ทั้งที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ของสหรัฐอเมริกาโดยตรงและโดยอ้อม จัดได้ว่าเป็นรายงานสรุปเหตุการณ์การบ้านเมืองของไทยในแต่ละเดือน รายงานชุดนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนเหตุการณ์ความเป็นไปในไทยด้านต่างๆ ดังกล่าวเท่านั้น แต่ได้ชี้ให้เห็นความสนใจของสหรัฐอเมริกาที่มีต่อประเทศไทยก่อนเกิดสงครามแปซิฟิค ธันวาคม พ.ศ. 2484) ซึ่งถือว่าเป็นช่วงที่สหรัฐอเมริกายังมีผลประโยชน์เกี่ยวข้องกับไทยน้อยมาก เมื่อเทียบกับมหาอำนาจอื่นอย่างอังกฤษ หรือฝรั่งเศส

รายงานชุดนี้เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2474 ถึงเดือนกันยายน พ.ศ. 2484 ที่จริงแล้วก่อนหน้าเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2474 มีรายงานในลักษณะคล้ายกัน แต่การเขียนรายงานไม่ได้แยกหัวข้อและมีสารบัญชัดเจนเหมือนรายงานเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2474 เป็นต้นมาจึงไม่ได้รวมเข้าไว้ด้วย เหตุที่รายงานชุดนี้สิ้นสุดลงแค่เดือนกันยายน พ.ศ. 2484 เป็นเพราะเหตุการณ์ญี่ปุ่นบุกไทยในวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2484 จึงไม่มีรายงานในลักษณะเดียวกันอีก

ต้นฉบับของรายงานชุดนี้จัดเก็บและให้บริการอยู่ที่สำนักจดหมายเหตุแห่งชาติ ณ คอลเลจ ปาร์ค มลรัฐแมรี่แลนด์ (Archives II) ซึ่งเอกสารประวัติศาสตร์เกี่ยวกับประเทศไทยส่วนใหญ่จัดเก็บและให้บริการที่นี่

การจัดเก็บเอกสารของกระทรวงต่างประเทศจัดเก็บด้วยระบบตัวเลขคล้ายระบบเลขหมู่ของห้องสมุด กล่าวคือ แยกเก็บตามเรื่องและมีเลขหมู่กำกับ เอกสารรายงานการเมืองรายเดือนชุดนี้จัดอยู่ในกลุ่ม RG 59 General Records of the Department of State (Decimal File) ค.ศ. 1941-1944 หมวด 892.00 (8**.00 หมายถึง Internal Affairs of States, 92 เป็นรหัสประจำประเทศไทย 892.00 จึงหมายถึงงานการเมืองในไทย) ในทางปฏิบัติ เมื่อรายงานแต่ละเดือนไปถึงกระทรวงต่างประเทศ ได้มีการทำสำเนารายงานแยกตามเรื่อง และจัดเก็บตามหัวเรื่องแยกย่อยลงไปอีกด้วย เช่น เรื่องเกี่ยวกับการคลัง จะมีสำเนาเก็บไว้ที่ 892.51 ส่วนเรื่องที่ดิน จะมีสำเนาเก็บไว้ที่ 892.52 เป็นต้น (8**.50 หมายถึงเรื่องทางเศรษฐกิจทั่วไป, .51 เป็นเรื่องการคลัง, .52 เป็นเรื่องที่ดิน 892.51 และ 892.52 จึงเป็นเรื่องการคลังของ ไทย และเรื่องที่ดินของไทยตามลำดับ) กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือรายงานชุดนี้เป็นที่มาของสำเนารายงานแยกย่อยอยู่ตามหัวข้อย่อยต่างๆ นั่นเอง

อย่างไรก็ตาม ต้องเข้าใจว่ารายงานชุดนี้เป็นสรุปรายงานประจำเดือน ยังมีหนังสือติดต่อราชการซึ่งรายงานเหตุการณ์สำคัญต่างๆ จากสถานทูตไปยังกรุงวอชิงตัน ที่ให้รายละเอียด เสนอความเห็นของทูตไปยังกรุงวอชิงตัน สำเนาเอกสารส่วนหลังนี้ บางส่วนมีให้บริการที่ห้องสมุดกองวิชาประวัติศาสตร์ ส่วนการศึกษา โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าเช่นกัน

การถ่ายสำเนามีขึ้นในระหว่าง มกราคม-เมษายน 2539 ซึ่งเป็นห้วงที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์ผู้อำนวยการกองวิชาประวัติศาสตร์ ส่วนการศึกษา โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า (ขณะทรงพระยศพลโท) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานทุนให้อาจารย์กองวิชาประวัติศาสตร์ไปค้นคว้าข้อมูลประวัติศาสตร์เกี่ยวกับประเทศไทย ที่สำนักจดหมายเหตุแห่งชาติ (National Archives and Records Administration-NARA) ณ กรุงวอชิงตัน ดีซี (Archives I) และ ณ คอลเลจ ปาร์ค (College Park -Archives II) มลรัฐแมรีแลนด์ สหรัฐอเมริกา

footer ©กองวิชาประวัติศาสตร์ ส่วนการศึกษา โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า